قرص ضد استرس و اضطراب

استرس، مهمان ناخوانده‌ای است که در طول تاریخ بشر همواره همراه او بوده است. از دیرباز انسان‌ها به دنبال روش‌هایی برای مقابله با این مهمان ناخوشایند بودند. امروزه داروهای موثر بسیاری برای مهار استرس تولید شده¬اند که آشنایی با آن¬ها، می¬تواند در مصرفه بهینه¬شان تاثیرگذار باشد. به همین دلیل در این مطلب، انواع قرص ضد استرس را به شما معرفی خواهیم کرد. 

قرص کاهش استرس 

استرس را می¬توان یکی از احساسات همیشگی بشر دانست که به نوعی یک واکنش دفاعی از سوی مغز برای بقا و دوری از تهدیدها محسوب می¬شود. بشر نیز همواره در جستجوی راهی برای رفع این احساس ناخوشایند بوده و هست. در ابتدا گیاهان دارویی و روش‌های طبیعی مانند طب سوزنی و یوگا برای آرامش و کاهش اضطراب مورد استفاده قرار می‌گرفتند. 
با پیشرفت علم و شناخت بیشتر از عملکرد مغز و سیستم عصبی مرکزی، تلاش‌ها برای یافتن داروهای موثرتر برای درمان اضطراب و استرس شدت گرفت. در قرن بیستم، با کشف خواص آرام‌بخشی برخی از مواد شیمیایی، عصر جدیدی در درمان اضطراب آغاز شد. در این مطلب نگاهی دقیق¬تر به تمام قرص¬های ضد استرس تولید شده در قرن بیستم خواهیم داشت.

انواع قرص ضد استرس قوی 

یکی از اولین گروه‌های داروهای ضد اضطرابی بنزودیازپین‌ها بودند که در دهه 1950 معرفی شدند. این داروها با تأثیر بر گیرنده‌های گابا در مغز، باعث افزایش فعالیت این انتقال‌دهنده عصبی شده و در نتیجه اثر آرام‌بخشی و ضد اضطرابی ایجاد می‌کنند. به دلیل اثربخشی سریع و گسترده، بنزودیازپین‌ها به سرعت محبوب شدند و به عنوان داروی خط اول برای درمان اضطراب تجویز می‌شدند.
در دهه‌های اخیر، با شناخت بهتر نقش سروتونین و نور اپی‌نفرین در تنظیم خلق و خو، داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نور اپی‌نفرین (SNRI) به عنوان گزینه‌های مؤثری برای درمان اضطراب و افسردگی هم¬زمان مطرح شدند. این داروها با افزایش سطح سروتونین و نور اپی‌نفرین در مغز، به بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب کمک می‌کنند.

قرص ضد استرس برای امتحان 

یکی از مهم¬ترین کاربردهای قرص ضد استرس که بسیاری از جوانان را به سوی این داروها سوق می¬دهد، استرس امتحان است. این یک احساس طبیعی است که در دوره زمانی پیش از امتحانات مهم، استرس به سراغ افراد بیاید. از سویی وجود استرس، مانع از تمرکز مغز شده و عملکرد مغز را برای یادگیری مختل می¬کند. به همین دلیل باید به هر نحوی از شر استرس پیش از امتحان خلاص شد.
قرص ضد استرس برای امتحان باید آخرین انتخاب شما برای رفع این احساس باشد؛ چرا که اغلب داروهای ضد استرس، عوارض جانبی ناخوشایندی دارند و مصرف خودسرانه آن¬ها می¬تواند عواقبی با خود داشته باشد. برای رفع استرس امتحان، روش¬های غیر دارویی متعددی وجود دارد که در درجه اول، بهتر است آن¬ها را امتحان کنید.
اما اگر به هر دلیلی مجبور به مصرف قرص ضد استرس برای امتحان هستید، هرگز آن را بدون تجویز پزشک انتخاب نکنید. داروهای ضد استرس، مکانیزم¬های مختلفی برای رفع انواع استرس دارند. مادامی که ریشه استرس و نوع استرس شما تشخیص داده نشده، انتخاب دارو کاری اشتباه است که می¬تواند حتی بر استرس شما نیز بیافزاید و یا مشکلی بر مشکل پیشین شما اضافه کند.

قرص ضد اضطراب و دلشوره 

داروهای ضد استرس طیف گسترده‌ای از ترکیبات شیمیایی هستند که برای مدیریت و کاهش علائم اضطراب و استرس تجویز می‌شوند. این داروها با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، به ویژه بر روی انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، نور اپی‌نفرین و گابا، عمل می‌کنند. انواع اصلی داروهای ضد استرس شامل موارد زیر هستند:

• بنزودیازپین‌ها:

این دسته از داروها به دلیل اثر سریع و قوی در کاهش اضطراب، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنزودیازپین‌ها با افزایش فعالیت گیرنده‌های گابا در مغز، باعث ایجاد آرامش و خواب‌آلودگی می‌شوند. نمونه‌هایی از بنزودیازپین‌ها عبارتند از: آلپرازولام (زاناکس)، کلونازپام (کلونوپین) و لورازپام (آتیوان).

• داروهای ضد افسردگی:

بسیاری از داروهای ضد افسردگی علاوه بر بهبود علائم افسردگی، در کاهش اضطراب نیز مؤثر هستند. این داروها با افزایش سطح سروتونین و نور اپی‌نفرین در مغز، به تنظیم خلق و خو کمک می‌کنند. نمونه‌هایی از داروهای ضد افسردگی مورد استفاده برای درمان اضطراب عبارتند از: مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) مانند فلوکستین (پروزاک) و سرترالین (زولوفت)، و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نور اپی‌نفرین (SNRI) مانند ونلافاکسین (افکسیور).

• بوسپیرون:

این دارو به عنوان یک داروی ضد اضطراب غیر بنزودیازپینی شناخته می‌شود. بوسپیرون با تأثیر بر گیرنده‌های سروتونین، به تدریج باعث کاهش اضطراب می‌شود و خطر وابستگی کمتری نسبت به بنزودیازپین‌ها دارد.

• بتابلوکرها:

این داروها معمولاً برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند، اما همچنین می‌توانند برای کاهش علائم فیزیکی اضطراب مانند تپش قلب، لرزش و تعریق نیز تجویز شوند.

• داروهای ضد روان‌پریشی:

در برخی موارد، داروهای ضد روان‌پریشی برای درمان اختلالات اضطرابی همراه با علائم روان‌پریشی مانند توهم و هذیان استفاده می‌شوند.

قرص ضد استرس و تپش قلب 

با توجه به تنوعی که در انواع داروهای ضد استرس و تپش قلب وجود دارد، انتخاب داروی مناسب باید بر اساس مکانیزم عملکرد دارو و نیاز شخص انجام گیرد. در این میان عواملی وجود دارند که باید پیش از خرید قرص ضد استرس در نظر داشته باشید. این عوامل گزینه¬های زیر را در بر می¬گیرند:

• نوع و شدت اضطراب:

نوع اختلال اضطرابی (مانند اختلال پانیک یا اختلال اضطراب فراگیر) و شدت علائم، در انتخاب دارو مؤثر است.

• عوارض جانبی:

هر دارویی ممکن است عوارض جانبی خاص خود را داشته باشد. پزشک با توجه به شرایط بیمار، دارویی را انتخاب می‌کند که کمترین عوارض جانبی را داشته باشد.

• تداخلات دارویی:

داروهای ضد استرس ممکن است با سایر داروهایی که بیمار مصرف می‌کند، تداخل داشته باشند. بنابراین، اطلاع دادن به پزشک در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید بسیار مهم است.

• سابقه پزشکی:

بیماری‌های زمینه‌ای، سابقه مصرف مواد مخدر و الکل و بارداری، از جمله عواملی هستند که در انتخاب دارو مؤثر هستند.

• مکمل کاهش استرس

برخی داروهای مکمل¬ وجود دارند که می¬توانند در کاهش استرس به افراد کمک کنند. معمولاً این داروها برای استرس¬های عمومی و پیوسته افراد تجویز می¬شوند و به نسبت دیگر داروها، عوارض کمتری نیز دارند. در اینجا برخی از مکمل¬های کاهش استرس را به شما معرفی خواهیم کرد: 

• قرص مود پلاس نوتراکس:

قرص مود پلاس، یک مکمل طبیعی بر پایه گیاهان است که حاوی ویتامین B6، منیزیم، ال‌تیروزین، گابا، 5HTP، ال‌تئانین، عصاره گیاه آشواگاندا، بادرنجبویه، پسیفلورا، رودیولا و بابونه بوده و در بهبود خلق و خو، افزایش سطح دوپامین و کاهش استرس تاثیرگذار است.

• قرص نوترارست کارن:

نوترارست در حقیقت یک مکمل غذایی ب کمپلکس است. با مصرف این قرص، تمام ویتامین¬های خانواده B و ویتامین C بدن تامین می¬شود و به علاوه، منیزیم و اسیدهای آمینه لیزین و آرژنین موجود در دارو نیز به رفع استرس و احساس آرامش کمک می¬کنند. 

• قرص روکشدار پرفوران گل دارو:

قرص پرفوران عصاره‎‌ی گیاه علف چای یا گل راعی است و به عنوان یک محصول کمک درمانی برای بهبود افسردگی¬های خفیف مورد استفاده قرار می¬گیرد.

 

دارو ضد استرس

داروهای ضد استرس، داروهای خانواده بنزودیازپین هستند که با تأثیر بر گیرنده‌های گابا در مغز، باعث افزایش فعالیت این انتقال‌دهنده عصبی شده و در نتیجه اثر آرام‌بخشی و ضد اضطرابی ایجاد می‌کنند. برخی از این داروها شامل موارد زیر هستند:

• آلپرازولام (زاناکس):

دارویی بسیار قوی و سریع¬الاثر برای کاهش اضطراب حاد است، اما به دلیل خطر اعتیاد و وابستگی، مصرف طولانی‌مدت آن توصیه نمی‌شود.

• کلونازپام (کلونوپین):

برای درمان اختلالات اضطرابی طولانی‌مدت و حملات پانیک استفاده می‌شود و نسبت به آلپرازولام اثر آرام‌بخشی بیشتری دارد.

• لورازپام (آتیوان):

لورازپام دارویی با اثر متوسط است که برای درمان اضطراب عمومی، اختلالات خواب و حملات پانیک استفاده می‌شود.

• بوسپیرون:

دارویی غیر بنزودیازپینی است که به تدریج اثر خود را نشان می‌دهد و برای درمان اضطراب مزمن بسیار مفید است. این دارو عوارض وابستگی کمتری نسبت به بنزودیازپین‌ها دارد.

ضد استرس و تپش قلب

در برخی موارد، استرس با تپش قلب همراه است. در چنین شرایطی با توجه به سوابق بیماری¬های پیشین شخص، ممکن است پزشک از داروهایی استفاده کند که ضمن رفع استرس، به کاهش ضربان قلب نیز کمک کنند. از داروهای ضد استرس و تپش قلب، می¬توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پروپرانولول:

یک بتابلوکر است که عمدتاً برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود، اما همچنین می‌تواند برای کاهش علائم فیزیکی اضطراب مانند تپش قلب و لرزش مؤثر باشد.

• فلوکستین (پروزاک):

یک SSRI است که به طور گسترده‌ای برای درمان افسردگی و برخی اختلالات اضطرابی استفاده می‌شود.

• سرترالین (زولوفت): 

یک SSRI دیگر است که برای درمان طیف وسیعی از اختلالات اضطرابی، از جمله اختلال وسواس فکری-عملی، مؤثر است.

جمع بندی:

در پایان از یاد نبرید که مصرف خودسرانه قرص رفع استرس، ممکن است مشکلاتی جدی را برای شما به همراه داشته باشد. افراد معمولاً استرس را یک احساس واحد می¬بینند که گویی ریشه یا علائمی یکسان دارد. از این رو ممکن است به توصیه یک دوست که قبلاً از دارو یا روشی استفاده کرده، به مصرف خودسرانه بپردازند. این یک اشتباه خطرناک است؛ چرا که ممکن است ریشه اضطراب شما یا فیزیک بدنی شما، داروی دیگری نیاز داشته باشد.
همچنین مصرف دوز اشتباه داروی ضد استرس خود یک عامل خطر به شمار می¬رود. اغلب داروهای ضد استرس وابستگی ایجاد می¬کنند و پس از مدتی ممکن است تاثیر خود را از دست بدهند. در چنین شرایطی افراد ممکن است به صورت خودسرانه دوز مصرف خود را افزایش دهند و به این ترتیب، عوارض بیشتری را به بدن خود تحمیل کنند. بنابراین بدون تجویز پزشک، به هیچ عنوان داروی ضد افسردگی یا قرص ضد استرس مصرف نکنید.