هموروئید چیست؟انواع، علائم و راه های درمان
هموروئید
بواسیر یا هموروئید، بیماری شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه میشوند. این بیماری با تورم رگهای خونی در ناحیه مقعد و راست روده همراه است. علل مختلفی مانند یبوست مزمن، زور زدن هنگام اجابت مزاج، بارداری، چاقی و نشستن طولانی مدت میتوانند از عوامل بروز بواسیر باشند. خوشبختانه، بواسیر در بسیاری از موارد قابل درمان است و با رعایت برخی مراقبتها میتوان از تشدید آن جلوگیری کرد. در این مقاله، به بررسی جامع بیماری هموروئید، از جمله علائم، انواع و روشهای درمان آن خواهیم پرداخت.
بیماری هموروئید چیست؟
هموروئید یا بواسیر به رگهای خونی متورم و ملتهبی گفته میشود که در ناحیه مقعد و قسمت تحتانی راست روده قرار دارند. این رگها مانند بالشتک عمل کرده و به کنترل مدفوع کمک میکنند. اما هنگامی که به دلایل مختلف فشار بر روی رگهای ناحیه مقعد افزایش مییابد، این رگها متسع شده و دیواره آنها ضعیف میشود. در نتیجه، خون در این رگها جمع شده و باعث تورم و التهاب میشود.
در اکثر موارد، بواسیر خطری برای سلامتی ندارد و با درمانهای ساده قابل کنترل است. اما در برخی موارد، بواسیر میتواند باعث عوارض جدی مانند عفونت، کم خونی و آنمی شود. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علائم بواسیر، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. اصلی¬ترین مشکل برای بیماران مبتلا به این عارضه، درد کشیدن و ناراحتی به هنگام نشستن و دفع است که تمام زندگی آن¬ها را تحت¬الشعاع خود قرار می¬دهد.
هموروئید در واقع یک بیماری وریدی است که در آن سیاهرگهای ناحیه مقعد تحت فشار قرار گرفته و گشاد میشوند. این بیماری میتواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن و زنان باردار شایعتر است. از جمله علل ایجاد بواسیر می¬توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یبوست مزمن و زور زدن هنگام اجابت مزاج
- بارداری
- چاقی
- نشستن طولانی مدت
- بلند کردن اجسام سنگین
- اسهال مزمن
- رژیم غذایی کم فیبر
همچنین علاوه بر عوامل فوق، برخی عوامل تشدید کننده بواسیر نیز وجود دارند که می¬توان از آن¬ها به عنوان عوامل ثانویه یاد کرد. این موارد عبارتند از:
- دیابت
- بیماریهای کبدی
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل
علائم همورئید
علائم هموروئید بسته به نوع و شدت بیماری میتواند متفاوت باشد. برخی از شایعترین علائم بواسیر عبارتند از:
خونریزی مقعدی:
یکی از بارزترین علائم بواسیر، مشاهده خون روشن بر روی مدفوع، دستمال توالت یا روی توالت فرنگی است. این خونریزی معمولاً بدون درد بوده و پس از دفع مدفوع رخ میدهد.
خارش و سوزش مقعد:
احساس خارش و سوزش در اطراف مقعد، به خصوص پس از اجابت مزاج، یکی دیگر از علائم شایع بواسیر است که رنج و عذاب بسیاری را برای بیماران پدید می¬آورد.
درد مقعدی:
درد در ناحیه مقعد، به ویژه هنگام نشستن یا ایستادن طولانی مدت، میتواند نشانه وجود بواسیر باشد که البته بسیار هم آزاردهنده است.
تودههای مقعدی:
در برخی موارد، بواسیر به صورت تودههایی در اطراف مقعد قابل مشاهده و لمس است. این تودهها ممکن است دردناک و حساس باشند.
ترشحات مخاطی:
ترشحات مخاطی از مقعد نیز میتواند یکی از علائم بواسیر باشد که البته این نشانه در همه افراد دیده نمی¬شود.
احساس دفع ناقص:
برخی افراد مبتلا به بواسیر، احساس میکنند که مدفوع به طور کامل تخلیه نشده است و احساس نیاز به دستشویی به طور مستمر ادامه دارد.
بیاختیاری مدفوع:
در موارد شدید، بواسیر میتواند باعث بیاختیاری مدفوع شود که البته این هم درباره همه افراد نیست.
عوامل تشدید کننده علائم:
- یبوست
- اسهال
- نشستن طولانی مدت
- بلند کردن اجسام سنگین
- رژیم غذایی نامناسب
انواع هموروئید
برای شناخت بهتر این بیماری و درک روش¬های درمانی آن، لازم است که پیش از هر چیز با انواع این بیماری آشنا شویم. هموروئید به طور کلی به دو نوع اصلی زیر تقسیم میشود:
هموروئید خارجی
هموروئید خارجی در زیر پوست اطراف مقعد قرار دارد و معمولاً به صورت تودههای کوچک و دردناک احساس میشود. این نوع بواسیر به دلیل وجود اعصاب در این ناحیه، میتواند بسیار دردناک باشد. لخته شدن خون در این تودهها (ترومبوز) میتواند درد را تشدید کند. علائم این نوع هموروئید عبارت است از:
- درد شدید
- خارش
- تورم
- توده قابل لمس در اطراف مقعد
هموروئید داخلی
هموروئید داخلی در داخل راست روده قرار دارد و معمولاً دردناک نیست؛ زیرا در این ناحیه عصب کمتری وجود دارد. اما میتواند باعث خونریزی بدون درد هنگام اجابت مزاج شود. با پیشرفت بیماری، هموروئید داخلی ممکن است از مقعد بیرون زده و باعث درد و ناراحتی شود. از جمله علائم هموروئید داخلی می¬توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی بدون درد
- بیرون زدگی از مقعد
- ترشحات مخاطی
هموروئید داخلی را بسته به شدت بیماری درجهبندی می¬کنند که شامل موارد زیر است:
درجه 1: هموروئید فقط خونریزی میدهد و از مقعد بیرون نمیزند.
درجه 2: هموروئید هنگام دفع مدفوع از مقعد بیرون میزند اما به طور خودکار به داخل برمیگردد.
درجه 3: هموروئید هنگام دفع مدفوع از مقعد بیرون میزند و باید با دست به داخل برگردانده شود.
درجه 4: هموروئید دائماً از مقعد بیرون زده و نمیتوان آن را به داخل برگرداند.
توجه: در برخی موارد، هموروئید داخلی و خارجی ممکن است به طور همزمان وجود داشته باشند.
درمان هموروئید
درمان هموروئید بسته به شدت بیماری، نوع هموروئید و علائم فردی، متفاوت است. در بسیاری از موارد، بواسیر با روشهای خانگی و تغییرات سبک زندگی قابل درمان است. اما در برخی موارد، ممکن است به درمانهای پزشکی یا جراحی نیاز باشد. در اینجا روش¬های جراحی و غیر جراحی را به تفکیک معرفی می¬کنیم:
1. روشهای درمانی غیر جراحی
در روش¬های غیر درمانی پزشک معالج تمرکز بر تغییر سبک زندگی بیمار خواهد داشت. مصرف میوه، سبزیجات، غلات سبوس¬دار و دیگر خوراکی¬های دارای فیبر گیاهی، نوشیدن آب فراوان، فعالیت بدنی منظم، اجتناب از زور زدن هنگام اجابت مزاج و... می¬توانند تغییراتی باشند که پزشک شما بسته به شرایط بدنی و بیماری به شما توصیه می¬کند.
همچنین تجویز داروهای موضعی مانند انواع کرم¬ها و پمادهایی که حاوی مواد بی حس کننده، ضد التهاب و قابض هستند و به کاهش درد، خارش و تورم کمک میکنند نیز محتمل است. روش¬های دیگری مانند مصرف برخی داروهای خوراکی مانند مسکن¬ها و داروهای ضد التهابی یا حتی استفاده از شمع¬های مقعدی که حاوی مواد مشابه کرمها و پمادها هستند و به تسکین علائم کمک میکنند نیز، از دیگر درمان¬های غیر جراحی هموروئید به شمار می¬روند.
2. روشهای درمانی جراحی
اگر شرایط بیمار از وضعیت عادی کمی وخیم¬تر باشد، ممکن است پزشک معالج روش¬های درمانی تهاجمی¬تر مانند انواع جراحی را پیشنهاد دهد. روش¬های مختلف جراحی هموروئید، شامل موارد زیر هستند:
• باندینگ:
در این روش، یک حلقه لاستیکی کوچک در پایه هموروئید قرار میگیرد که باعث قطع خونرسانی به هموروئید و در نهایت خشک شدن و افتادن آن میشود.
• اسکلروتراپی:
در این روش، یک ماده شیمیایی به داخل هموروئید تزریق میشود که باعث کوچک شدن آن میشود.
• هموروئیدکتومی:
این روش جراحی برای برداشتن هموروئید استفاده میشود و معمولاً برای موارد شدید بواسیر که به درمانهای دیگر پاسخ ندادهاند، انجام میشود.
• لیزر درمانی:
لیزر درمانی روشی کم تهاجمی است که برای بستن رگهای خونی هموروئید استفاده میشود.
محصولات آنتی هموروئید در سایت مای دارو
استفاده از برخی کرم¬ها و داروها می¬توانند در تسکین درد و کاهش علائم هموروئید موثر باشند. برخی از این داروها عبارتند از:
- کرم ونوگل گل دارو:
این کرم حاوی عصاره خشک گیاه شاه بلوط هندی (Aesculus hippocastanum) است که گلیکوزیدهای تری ترپنی (آئسین) موجود در آن به عنوان یک سفت کننده طبیعی عروق شناخته می¬شود و می¬تواند هموروئید را در مراحل اولیه آن کنترل کند.
- ژل هموروئید ونوپلنت پروکتوژل آسکولاپیوس:
این ژل موضعی حاوی عصاره خشک گیاه ملیلوتوس، عصاره خشک گیاه سنتلا آسیاتیکا، گلیکاسید، گلیسرول، شیر زیتون و زانتالن است که علاوه بر تسکین درد، با محافظت از مخاط رکتوم و ناحیه مقعدی در صورت تحریک، محیطی بهینه برای فرآیندهای ترمیم ایجاد می¬کند و از این ناحیه در برابر عوامل فیزیکی خارجی (مالش) و باکتری ها محافظت خواهد کرد.
- کرم آنتی فیشر باریج اسانس:
این کرم حاوی عصاره دارمازو و بابونه است که علاوه بر کاهش التهاب و اسپاسم، به افزایش سرعت بهبودی زخم معقد نیز کمک می¬کند.
- شیاف مقعدی ام جی باریج اسانس:
این شیاف حاوی اسانس مورد (Myrtus communis) است که می¬تواند باعث رفع علائم ناشی از بواسیر داخلی درجه یک و دو (مانند خونریزی، درد، خارش، سوزش و سنگینی مقعد و زورپیچ) و همچنین درمان شقاق مقعد شود.
- پماد مقعدی ام جی باریج اسانس:
این پماد نیز مانند گزینه قبل حاوی اسانس مورد (Myrtus communis) است که می¬تواند باعث رفع علائم ناشی از بواسیر داخلی درجه یک و دو (مانند خونریزی، درد، خارش، سوزش و سنگینی مقعد و زورپیچ) و همچنین درمان شقاق مقعد شود. تنها تفاوت این دو آن است که نوع شیاف آن، برای هموروئید داخلی در قسمت بالایی راست روده استفاده می¬شود و برای موارد بیرونی یا دارای دسترسی، می¬توان از پماد نیز استفاده کرد.
- لوسیون ام جی باریج اسانس:
علاوه بر شیاف و پماد، نوع لوسیون داروی ام جی باریج اسانس نیز تولید می¬شود که مانند هر دوی آن¬ها حاوی اسانس مورد (Myrtus communis) است و می¬تواند باعث رفع علائم ناشی از بواسیر داخلی درجه یک و دو (مانند خونریزی، درد، خارش، سوزش و سنگینی مقعد و زورپیچ) و همچنین درمان شقاق مقعد شود.