از کجا بفهمیم سندروم روده تحریک پذیر داریم؟

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه IBS به طور مستقیم باعث مرگ نمی‌شود، اما می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهد و خطرات دیگری را نیز به همراه داشته باشد. آگاهی نسبت به این بیماری می¬تواند بسیاری از نگرانی¬ها را از بین ببرد و به بیماران، مسیر درمان را نشان دهد.  در این مطلب، هر آنچه درباره سندروم روده تحریک پذیر باید بدانید را برای شما به نگارش آورده¬ایم.

خطرات سندروم روده تحریک پذیر 

سندروم روده تحریک پذیر که با نام¬های دیگری مانند کولون اسپاسمی، کولون عصبی، موکوس کولیتیس، شکم اسپاسمی نیز شناخته می¬شود، نوعی بیماری گوارشی است که مشخصه بارز آن اختلال در عملکرد روده و مشکلات مرتبط با آن است. هر فرد مبتلا به IBS علائم متفاوتی را تجربه می‌کند. برخی افراد ممکن است علائم خفیفی داشته باشند و برخی دیگر ممکن است علائم شدیدتری داشته باشند که نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشد. 
عواملی مانند استرس، تغییرات رژیم غذایی و عفونت‌های روده‌ای می¬توانند این بیماری را تشدید کنند. کسانی که به این بیماری دچار می¬شوند، با مشکلاتی دست و پنجه نرم می¬کنند که از جمله این موارد می¬توان به این مسائل اشاره کرد:

تضعیف کیفیت زندگی:

درد مزمن شکمی، نفخ، تغییرات در عادات روده‌ای و اضطراب ناشی از این بیماری می‌تواند فعالیت‌های روزمره، روابط اجتماعی و کارایی فرد را مختل کند.

اختلالات خواب:

درد شکمی و نیاز مکرر به دستشویی رفتن در شب، می‌تواند منجر به اختلالات خواب و خستگی مزمن شود.

مشکلات تغذیه‌ای:

به دلیل ترس از درد و ناراحتی، برخی افراد مبتلا به IBS ممکن است از خوردن غذاهای خاصی اجتناب کنند که منجر به کمبودهای تغذیه‌ای شود.

مشکلات روانی مرتبط:

اغلب اوقات سندروم روده تحریک پذیر با اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب همراه است و می‌تواند این مشکلات را تشدید کند.

تداخل با سایر بیماری‌ها:

این بیماری گاهی می‌تواند مدیریت سایر بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی را دشوارتر کند.

علائم سندروم روده تحریک پذیر در زنان 

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری شایع در بانوان است که زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد. دلایل این امر هنوز به طور کامل شناخته شده نیست، اما برخی از عوامل احتمالی شامل تفاوت‌های هورمونی، آناتومیکی و روانی بین زنان و مردان است. زنان مبتلا به IBS ممکن است علائمی را تجربه کنند که در مقایسه با مردان شایع‌تر یا شدیدتر باشد. این علائم ممکن است با چرخه قاعدگی مرتبط باشند و اغلب شامل موارد زیر است:

درد شکمی شدید:

درد شکمی در زنان مبتلا به IBS اغلب شدیدتر و طولانی‌تر است و ممکن است با شروع قاعدگی تشدید شود.

تغییرات در عادات روده‌ای:

اسهال، یبوست یا ترکیبی از هر دو، در زنان مبتلا به IBS بسیار رایج است. این تغییرات ممکن است با تغییرات هورمونی مرتبط باشند.

نفخ و گاز:

احساس نفخ و تولید گاز زیاد در زنان مبتلا به IBS بسیار شایع است و می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد.

خستگی مزمن:

خستگی مزمن یکی از علائم شایع IBS در زنان است و ممکن است به دلیل درد مزمن، اختلالات خواب و مشکلات تغذیه‌ای باشد.

اختلالات خلقی:

اضطراب و افسردگی در زنان مبتلا به IBS شایع‌تر است و می‌تواند بر مدیریت علائم بیماری تأثیر بگذارد.

 

عوامل تشدید کننده IBS در زنان

علاوه بر علائم خاص، برخی عوامل می‌توانند سندروم روده تحریک پذیر را در زنان تشدید کنند. این عوامل، شامل موارد زیر هستند:

تغییرات هورمونی:

تغییرات هورمونی در طول قاعدگی، بارداری و یائسگی می‌تواند علائم IBS را بدتر کند.

استرس:

استرس یکی از عوامل مهم تشدید کننده IBS در زنان است و می‌تواند علائم را شدیدتر کند.

تغذیه نامناسب:

مصرف برخی غذاها مانند غذاهای پرچرب، غذاهای فرآوری شده و غذاهای حاوی فیتات می‌تواند علائم IBS را بدتر کند.

عفونت‌های دستگاه گوارش:

عفونت‌های دستگاه گوارش می‌توانند باعث شروع یا تشدید IBS شوند.

آیا سندروم روده تحریک پذیر باعث سرطان می شود؟

یکی از سوالات رایجی که افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) دارند این است که آیا این بیماری می‌تواند منجر به سرطان شود. پاسخ کوتاه این است که IBS به طور مستقیم باعث سرطان نمی¬شود. اما برخی از علائم IBS مانند تغییر در عادات روده‌ای (اسهال یا یبوست) و خونریزی خفیف از مقعد، ممکن است با علائم اولیه برخی از سرطان‌های روده بزرگ اشتباه گرفته شوند.

در حقیقت سندروم روده تحریک پذیر یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش است؛ به این معنی که در این بیماری، ساختار فیزیکی روده آسیب نمی‌بیند. در مقابل، سرطان یک بیماری است که در آن سلول‌های روده به صورت غیر طبیعی رشد می‌کنند و توده‌های سرطانی تشکیل می‌دهند. بنابراین ماهیت این دو بیماری متفاوت هستند. 
نکته دیگراین است که سندروم روده تحریک پذیر، با التهاب مزمن روده همراه نیست. در حالی که بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو که با التهاب مزمن همراه هستند، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند، اماIBS  چنین ریسکی را ندارد.
اگرچه IBS به طور مستقیم باعث سرطان نمی‌شود، اما مهم است که علائم خود را جدی بگیرید و در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی مقعدی:

خونریزی مقعدی که با تغییر در عادات روده‌ای همراه باشد، می‌تواند نشانه‌ای از سرطان روده بزرگ باشد.

• کاهش وزن بدون دلیل:

کاهش وزن قابل توجه بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی، می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد.

• درد شکمی مداوم:

درد شکمی که با گذشت زمان بهبود نیابد و با تغییر در عادات روده‌ای همراه باشد، می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد.

• احساس سیری زودرس:

احساس سیری زودرس و کاهش اشتها می‌تواند نشانه‌ احتمال وجود سرطان باشد.

• تغییر شکل مدفوع:

تغییر در شکل، اندازه یا قوام مدفوع می‌تواند نشانه‌ احتمال وجود سرطان باشد.

شکل مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر 

یکی از علائم بارز سندرم روده تحریک پذیر (IBS) تغییرات در عادات روده‌ای است. این تغییرات می‌تواند به شکل اسهال، یبوست یا ترکیبی از هر دو ظاهر شود. در نتیجه، شکل مدفوع در افراد مبتلا به IBS می‌تواند بسیار متفاوت باشد. بررسی مدفوع در بیماران می¬تواند اطلاعات زیادی را درباره نوع و شدت بیماری در اختیار پزشک معالج قرار دهد. بنابراین نسبت به این موضوع باید حساس و دقیق باشید. 
توجه به شکل مدفوع می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دقیق‌تری از IBS بدهد و درمان مناسب‌تری را تجویز کند. همچنین، تغییرات ناگهانی و قابل توجه در شکل مدفوع می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند سرطان روده بزرگ باشد. بنابراین، اگر تغییرات قابل توجهی در شکل مدفوع خود مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
چرا شکل مدفوع در این بیماری تغییر می¬کند؟ دلیل اولش آن است که حرکات روده در بیمار به طور طبیعی انجام نمی‌شود. عضلات روده ممکن است بیش از حد منقبض شوند (که منجر به اسهال می‌شود) یا کمتر از حد معمول منقبض شوند (که منجر به یبوست می‌شود). دلیل دیگرش می¬تواند حساسیت روده باشد. روده افراد مبتلا به IBS به محرک‌هایی مانند غذا، استرس و تغییرات هورمونی حساس‌تر است و این حساسیت می‌تواند باعث تغییرات در حرکات روده و شکل مدفوع شود.

انواع مختلف مدفوع در  سندروم روده تحریک پذیر:

• مدفوع شل و آبکی:

این نوع مدفوع در افرادی که IBS با غلبه اسهال دارند (IBS-D) شایع‌تر است. این افراد ممکن است احساس فوریت برای دفع داشته باشند و کنترل روده برایشان دشوار باشد.

• مدفوع سفت و خشک:

این نوع مدفوع در افرادی که IBS با غلبه یبوست دارند (IBS-C) شایع‌تر است. دفع مدفوع سفت و خشک ممکن است دردناک باشد.

• مدفوع متناوب:

برخی افراد مبتلا به IBS ممکن است به طور متناوب دچار اسهال و یبوست شوند. این نوع IBS به IBS-A معروف است.

بهترین قرص برای سندروم روده تحریک پذیر

برای درمان و کنترل سندروم روده تحریک پذیر، داروهای متنوعی وجود دارند که بسته به شرایط بیمار توسط پزشک تجویز می¬گردند. بنابراین بهتر است بدون تجویز پزشک، هیچ دارویی مصرف نشود. با این حال برخی داروهای رایج در این زمینه عبارتند از:

• کپسول پرومینتا پلاس آی بی اس هیلیا فارمد 

این دارو حاوی روغن نعنا فلفلی بوده و در بهبود نفخ و اسپاسم دستگاه گوارش، کاهش دل درد و دل پیچه و دردهای ناشی از سندروم روده تحریک پذیر، موثر است. 

• کپسول بایو آی بی اس تک ژن

 این کپسول نقش موثری در کاهش درد و نفخ شکم و بهبود اسهال و یبوست ناشی از سندروم روده تحریک پذیر دارد و در تنظیم سیستم ایمنی بدن نیز تاثیرگذار است. 

• کپسول گاسترولیت باریج اسانس 

کپسول گاسترولیت باریج با پایه گیاهی ساخته شده از گیاه آویشن شیرازی است که در درمان علائم سندروم روده تحریک پذیر، کاهش درد شکم، نفخ و سوزش سر دل و بهبود حالت اجابت مزاج موثر است.

• کپسول سوپرمینت باریج اسانس

این کپسول نیز پایه گیاهی دارد و از عصاره غلیظ شده برگ نعناع تولید می¬شود. این دارو تاثیرات ضد نفخ، آنتی اسپاسمودیک، درمان سوء‌هاضمه، تقویت معده، مهار تکثیر باکتریهای عامل ایجاد زخم و التهاب معده در بدن دارد و بنا به تجویز پزشک، می¬تواند برای کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر مورد استفاده قرار بگیرد.

جمع بندی:
سندروم روده تحریک پذیر یک عارضه دشوار است که کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می¬دهد و برای درمان آن، تغییر سبک زندگی، کاهش استرس¬ها و تنش¬های روزمره، رعایت رژیم غذایی و مصرف برخی داروهای روزمره می¬توانند موثر باشند. بهترین داروها برای کنترل این بیماری و مهم¬ترین روش¬های درمان آن، در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفتند.